Je voelt het aan je darmen
12 oktober 2018 00:00Als iets zich overduidelijk aandient zeg je “Ik voel het op mijn klompen aan”, of: “Ik voel het aan mijn water”, maar vanaf nu kun je ook zeggen: “Ik voel het aan mijn darmen”. Dan ben je helemaal bij wat betreft kennis van het menselijk lichaam, want uit recent onderzoek blijkt dat de darmen in contact staan met de hersenen via het zenuwstelsel. Altijd werd gedacht dat de informatie van de darmen naar de hersenen gaat via hormonen. Dat zijn stofjes die door de darmcellen aan het bloed worden afgegeven en een reactie uitlokken van de hersenen. Zo kan de darm bijvoorbeeld naar boven laten weten; “Hé, het is een beetje leeg hier, doe er wat aan”. Dat signaal wordt door de hersenen vertaald als een hongergevoel en dat zet de mens aan om iets te eten te zoeken of, als er iets eetbaars voor zijn neus ligt, om het op te eten. Ook het gevoel van verzadiging, waardoor de persoon stopt met eten, wordt vanuit de darmen naar de hersenen gecommuniceerd. De darmen geven met behulp van hormonen een “geluksignaal” aan de hersenen af, wat in feite een verzadigingsrespons is. Je stopt niet alleen met eten, maar je voelt je voldaan en leunt ontspannen achterover. De Don Juan maakt hier gebruik van als hij zijn geliefde mee uit eten neemt. Hij weet dat zij, net als hij, na een lekkere maaltijd in een gelukzalige toestand komt en dat is het goede moment om verdergaande voorstellen te bespreken.
De honger- en verzadigingsreflex is dus een nogal belangrijk regelcircuit in het menselijk lichaam. Alle dieren hebben zo’n systeem omdat het direct bijdraagt aan de overleving. Net als seksueel gedrag hoeft het niet aangeleerd te worden. Het is zo’n belangrijk mechanisme dat het volledig onbewust vastgelegd is. De reflex heeft ook de aandacht van medici omdat een minder goed werkend regelsysteem kan leiden tot ongeremd eten, wat een van de oorzaken kan zijn voor de huidige obesitas-epidemie.
Maar nu blijkt dus dat er behalve het hormoonsignaal ook een regelsysteem is dat werkt via een zenuw die direct aftakt van de hersenen. Hij heet ook wel de zwervende zenuw omdat hij zich vertakt in eindeloos veel kleine zenuwvezeltjes. Door deze zenuw zijn de hersenen binnen een seconde geïnformeerd als er iets loos is in de darm, veel sneller dan met hormonen want die moeten eerst door het bloed getransporteerd worden en dat is een kwestie van minuten.
Amerikaanse onderzoekers van Duke Medical School hebben speciale cellen ontdekt in de darm die hiervoor verantwoordelijk zijn. Dat dit anno 2018 mogelijk is verbaasde me. Je zou toch denken dat het menselijk lichaam zo uit en te na onderzocht is dat elk vezeltje en gaatje bekend is. Maar toch vond men nog een nieuwe connectie. De betreffende cellen waren wel bekend maar dat ze in verbinding stonden met het zenuwstelsel en werken als zintuig is een kleine revolutie.
Het verhaal past in de toenemende aandacht voor het zenuwstelsel van de darm. Men noemt het ook wel ons “tweede brein”. Als je alles wat zenuwstelsel in de darm is zou isoleren en de darm wegdenkt, houd je een klomp weefsel over ter grootte van de hersenen. Dat verklaart ook waarom zoveel onderdelen van ons gedrag, van ons welzijn en zelfs emoties en depressiviteit, beïnvloed worden door wat er gebeurt in onze buik. Bacteriën in de darm doen daar ook aan mee doordat ze de darm stimuleren of irriteren. Al langer weten we dat een goede voeding, matig en in balans, een van de succesfactoren is voor een gelukkig leven. De eenheid tussen het eerste en het tweede brein heeft nu een nog steviger basis in de biologie van ons lichaam gekregen. Je voelt je buik zoals je met je ogen ziet en met je oren hoort. De Engelsen hadden de uitdrukking al: het darmgevoel.
