Insecten als huisdier
29 juli 2022 00:00Een Noorse collega-bioloog, Anne Sverdrup, die net als ik werkt aan insecten in de bodem en in dood hout, schreef een vermakelijk boekje over de insectenwereld met talloze leuke anekdotes. Zo las ik dat insecten als huisdier gehouden kunnen worden en een positieve bijdrage kunnen leveren aan het welbevinden van oude mensen.
Ik dacht: is dit niet een stukje beroepsdeformatie van Anne? Je ziet vaak dat biologen die jarenlang aan bepaalde diergroepen werken aan hun dieren eigenschappen toeschrijven die eerder voortkomen uit de betrokkenheid van de onderzoeker dan uit het dier zelf. Het is bekend dat huisdieren als honden en katten de mentale gezondheid van hun baasjes kunnen bevorderen, maar insecten? Maar uit nieuwsgierigheid heb ik het toch maar even uitgezocht.
De bewering bleek terug te voeren op een artikel van een Koreaanse groep, gepubliceerd in het tijdschrift Gerontology in 2016. En het is goed opgezet. De onderzoekers keken naar een groep van 94 ouderen die met elkaar in een verzorgingshuis woonden in de stad Daegu, in Zuid-Korea. De bejaarde Koreaanse vrouwen, die allemaal licht dement waren, werden lukraak in twee groepen verdeeld, waarbij de mensen in de ene groep een terrarium op de kamer kregen met daarin vijf krekels. Ze werden gevraagd om de dieren te voeren en te voorzien van schuimplaatjes waarin de krekelvrouwtjes eieren konden leggen. Aan het begin en het einde van de proef, die acht weken duurde, werden de ouderen onderworpen aan psychologische testen. Het bleek dat de vrouwen die krekels als huisdier gehouden hadden minder last kregen van depressieve gevoelens. Ook waren hun cognitieve vermogens een beetje verbeterd.
Ik vond het een opmerkelijk resultaat en het was logisch dat Anne Sverdrup dit als anekdote in haar boek opgenomen had. Er viel ook weinig af te dingen op het onderzoek. Het was gedaan met uitvoerige controles en allerlei extra maatregelen om te voorkomen dat de mensen met insecten op de kamer meer aandacht kregen van de verzorging. Maar of het werkelijk komt door de krekels is moeilijk te bewijzen natuurlijk. Misschien was het feit dat de ouderen ergens op moesten letten al voldoende voor het effect. Het is bekend dat als je hersenen actief bezig zijn met taken die aandacht vereisen, de afscheiding van hormonen die geluksignalen in de hersenen vrijmaken, toeneemt. Noem het het Erik Scherder-effect. En wat een rol kan spelen is dat krekels in Korea algemener zijn dan in Nederland. Misschien deed het gesjirp hen denken aan het platteland waarin ze opgegroeid waren, waardoor ze gelukkiger werden.
Maar toch lijkt me het de moeite waard om het ook in Nederland te proberen. In een verzorgingshuis kun je niet met katten en honden werken. Honden moeten uitgelaten worden en katten geven te veel gedoe. Insecten daarentegen zijn klein, vragen weinig verzorging en voer. Je kunt gemakkelijk een terrarium met krekels op de kamer van een oudere zetten.
Zou er een verzorgingshuis bereid zijn de proef te doen? Waar je wel even over na moet denken is hoe je die beesten in het terrarium houdt. Ik zeg dat omdat ik vroeger een kamer op mijn werk deelde met een collega die een fanatiek insectenliefhebber was. We hadden twee terraria, eentje met een vogelspin en eentje met krekels, het voer voor de vogelspin. De vogelspin liet zich haast nooit zien; hij hield zich schuil in zijn holletje. Maar de krekels waren altijd erg aanwezig met hun gesjirp. Het probleem was dat er geregeld krekels uit de bak sprongen als je het deksel eraf haalde. Op den duur hoorde je overal op de gang krekels sjirpen. In een oud gebouw met biologen is dat wel een vrolijk gehoor, maar ik kan me voorstellen dat de directie van een verzorgingshuis daar anders over denkt. Maar toch, als de ouderen ervan opknappen, misschien gewoon proberen?
