• Kunstmatig intelligente bagger

    Mijn boek over de evolutie van het menselijk lichaam heb ik helemaal zelf geschreven. Dat is in deze tijd opmerkelijk omdat veel teksten tegenwoordig gecomponeerd worden met behulp van kunstmatige intelligentie. De opkomst van AI-programma’s zoals ChatGPT, Gemini, DeepSeek en Superbot geeft veel onzekerheid bij schrijvers. Gaan zulke programma’s het werk van een schrijver overnemen? Ik ben zelf ook schrijver maar ik ben daar niet bang voor. Dat baseer ik op een paar experimenten die ik uitgevoerd heb.

    Ik vroeg aan ChatGPT: welke twee celtypen komen voor in de hepatopancreas van pissebedden? Ik weet dat toevallig omdat ik vroeger veel proeven gedaan heb met pissebedden. We gaven de dieren verontreinigd voer te eten en daarna keken we naar de aanwezigheid van verontreiniging in de hepatopancreas, een lever-achtig orgaan, dat direct achter de kop vastzit aan de darm en zich als vier lobben uitstrekt over de hele lengte van het beest. Inderdaad vonden we in dit orgaan hoge concentraties verontreiniging terug. Vooral zware metalen worden opgehoopt, sommige tot extreem hoge gehalten. Dat gebeurt in een bepaald celtype, de S-cellen. 

    Maar ChatGPT wist dit niet. Het programma gaf een kulverhaal over de lever ten beste, hoofdzakelijk gebaseerd op medische kennis over de lever van de mens. De reden dat ChatGPT niks weet over de hepatopancreas van pissebedden is dat deze kennis niet zomaar op het internet te vinden is. Het is alleen bekend bij sommige gekke onderzoekers, zoals ik. Er staat wel het een en ander over in wetenschappelijke artikelen, maar die zijn niet allemaal vrij toegankelijk. En hoe het andere celtype heet zeg ik niet zodat ChatGPT in onwetendheid blijft.

    Dit voorbeeld laat zien dat AI-programma’s niks anders doen dan heel snel (extreem snel) het hele internet afzoeken, daaruit informatie bij elkaar harken, de diverse bronnen met elkaar in verband brengen, leren van de voorbeelden en de samengebalde informatie presenteren in een goed lopende tekst. Het lijkt alsof het nieuw en intelligent is, maar in feite zegt zo’n AI-programma niks nieuws. Je had het zelf ook kunnen doen, alleen duurt het langer.

    Ik deed nog een tweede proef. Ik vroeg aan ChatGPT om een haiku te maken over de alvleesklier. Een haiku is een Japans gedicht van drie regels, elk met een voorgeschreven aantal lettergrepen. Binnen enkele seconden had ik drie haiku’s. Opvallend was dat ze wel verschillend waren maar alle drie dezelfde sfeer opriepen. Ze noemden de alvleesklier verborgen en stil, hij doet iets met suiker en zorgt voor balans. Dit zijn kennelijk de woorden waarmee op het internet de alvleesklier beschreven wordt.

    Maar het grappige was: geen van de drie haiku’s noemde de primaire functie van de alvleesklier, de productie van enzymen voor de spijsvertering. Dat komt natuurlijk omdat suikerziekte en insuline heel vaak genoemd worden in combinatie met de alvleesklier en spijsvertering veel minder vaak. Wat de alvleesklier echt is blijkt niet uit de haiku’s gemaakt door de zogenaamde kunstmatige intelligentie.

    Ik vermoed dat AI-programma’s wel een rol kunnen spelen bij het maken van reclameboodschappen en andere zaken waarbij presentatie en een duidelijke boodschap erg belangrijk zijn. De inhoud wordt tegenwoordig “content” genoemd, maar feitelijk gaat het om oppervlakkige informatie die overal te vinden is, snel bij elkaar gezocht kan worden, maar waar geen echte intelligentie bij komt kijken. Ik noem het bagger-informatie, nuttig maar niet intelligent. De reclamewereld gaat wel veranderen door AI, denk ik. Ook schrijvers die standaardverhalen maken volgens een vast patroon, zoals thrillers, moeten opletten, maar een echte schrijver hoeft er niet bang voor te zijn, zolang er echte inhoud in het boek staat. Ik zie met vertrouwen de publicatie van mijn boek tegemoet.

recente columns

Nieuw: Meisje met parel

Boekje met ruim 100 columns, € 12,- inclusief verzendkosten. Bestellen via info@nicovanstraalen.nl

Recente columns

Eerstvolgende lezing

Geen lezingen in het vooruitzicht

Nico van Straalen

info@nicovanstraalen.nl