E = mc2

Deze week heb ik het manuscript voor mijn boek “Evolutie van het menselijk lichaam in 50 korte verhalen” rond gekregen. Een van de leukste hoofdstukken – vind ik – is die over de pijnappelklier of epifyse. Het is een onooglijk klein orgaantje, niet groter dan een rijstkorrel, dat onderin de hersenen ligt, maar het heeft…

Lucy is 50 geworden. Misschien denkt u, ze was toch 3,2 miljoen jaar oud? Maar pas 50 jaar geleden werd ze Lucy genoemd. De Amerikaanse onderzoeker Donald Johanson ging in 1974 mee op een expeditie naar Ethiopië. Ze kamden een gebied uit bij het plaatsje Hadar, een omgeving met gortdroge heuvels. Op 24 november liepen…

Ik was gebiologeerd door de zandwormen in de film Dune: Part Two. Het zijn enorme dieren die leven in de woestijn van de planeet Arrakis. Ze kunnen zich met hoge snelheid voortbewegen, grotendeels onder de grond, door de eindeloze zandduinen. Ze hebben zich kennelijk heel goed aangepast aan het leven in een droog en voedselarm milieu….

Ik dacht dat ik erg veel ervaring had met het geven van lezingen, maar een paar weken geleden kwam er toch nog een ervaring bij: een kleuterlezing. We waren op weg naar Eindhoven, waar mijn zoon woont en hij appte ons tijdens de treinrit of ik een lezing wilde houden in de kleuterklas waar hij…

Vorig week rondde ik mijn collegeserie af voor de HOVO-cursus “Bodem: diversiteit en functie van het leven onder het maaiveld”. Ik heb elk jaar weer veel plezier in het geven van onderwijs aan het 50+-publiek, vanwege hun oplettendheid, wijsheid en eigenwijze opmerkingen. Deze cursus trok zo’n 60 mensen, wat ik niet verwachtte vanwege het onderwerp….

Vorige week begon in Samarkand, Oezbekistan, een conferentie van de Verenigde Naties over migrerende soorten die in hun voortbestaan bedreigd worden. De VN heeft voor het eerst in kaart gebracht welke soorten met uitsterven bedreigd worden doordat ze in hun levenscyclus van de ene plek naar de andere trekken. Ik leef op afstand een beetje…

We kenden al de atmosfeer en de biosfeer, maar nu hebben we er nog eentje bij: de plastisfeer. De term werd gelanceerd in een wetenschappelijk artikel dat deze week verscheen. Met de plastisfeer wordt bedoeld het milieu dat direct beïnvloed wordt door plastic. En omdat bodem, water en ecosystemen er inmiddels van vergeven zijn is…

De yeti heeft echt bestaan. Ik kende hem eigenlijk alleen uit Kuifje in Tibet, waar hij “de verschrikkelijke sneeuwman” heet die huist in een grot op de Tibetaanse hoogvlakte. Maar vorige week werd bekend dat na 86 jaar nu eindelijk duidelijkheid is gekomen over Gigantopithecus blacki, een reuzen-mensaap die 330.000 jaar geleden is uitgestorven. In een…

Mijn goede voornemen voor 2024 is: mijn boek afmaken. Ik ben al een tijdje bezig met het schrijven van een boek over de evolutie van het menselijk lichaam. Het omvat 50 korte hoofdstukken, elk hoofdstuk gewijd aan één orgaan. Net voor het einde van 2023 heb ik orgaan nummer 35 afgemaakt, de pijnappelklier. Nog 15…

Als hoofdspreker bij de lustrumreünie van de studievereniging moest ik natuurlijk met iets belangrijks komen. Je spreekt voor oudgedienden, ex-studenten en jongelui. Die verwachten iets en bovendien hebben ze me bij mijn afscheid erelid gemaakt. De studievereniging van de VU-biologen heet Gyrinus natans, opgericht in 1953. Het is de wetenschappelijke naam van een klein kevertje…

Verbindingen en netwerken zijn kenmerken van de natuur. Dat was kortgezegd de boodschap van mijn collega Toby Kiers bij de toespraak die ze hield op de verjaardag van de universiteit, een feestelijke plechtigheid. Toby heeft dit jaar de Spinozapremie gewonnen, een prijs van 1,5 miljoen die wordt uitgekeerd aan wetenschappers van uitzonderijke kwaliteit, om hun…

Het zal u wellicht een zorg zijn, maar misschien ook niet: behoren onze schouders tot het hoofd of tot de borst? Is het een zaak van de kop of van de romp? Ik bedoel dat in evolutionaire zin: waar komen de schouders vandaan? De schouders horen bij de romp, zult u zeggen. Maar er zijn…