De ijstijden van Thierry Baudet

In de opmerkelijke toespraak die Thierry Baudet hield nadat de verbluffende uitslag van de Provinciale Staten bekend was geworden, schemerde ook een evolutionair argument door. Op het gevaar af over te komen als een verlate schoolmeester kan ik daar niet mijn mond over houden. Ik schaar me in het leger commentatoren en analisten dat vanaf vorige week donderdag Baudets tekst aan het uitkammen is.

De passage waar mijn commentaar over gaat is de volgende: ‘En wij, beste vrienden, wij zijn het product van driehonderdduizend jaar evolutie. Wij hebben meerdere ijstijden overleefd. Wij hebben mammoeten gevloerd. Wij zijn dragers, erfgenamen, van de grootste beschaving die ooit heeft bestaan.”

Dat de mens driehonderdduizend jaar bestaat is helemaal correct. Baudet is goed geïnformeerd. Het is vooral opvallend omdat het een relatief recent inzicht is. Nog maar een paar jaar geleden zeiden alle handboeken, ook ik, dat de mens tweehonderdduizend jaar oud was. Dat was het resultaat van gedegen genetische analyses, maar nieuwe inzichten in de mutatiefrequentie van het DNA hebben dit bijgesteld.

Uit het feit dat Baudet het heeft over driehonderdduizend jaar blijkt dat hij Homo sapiensbedoelt. Ook zijn nadrukkelijke “wij, wij” duidt daarop. Hij bedoelt kennelijk niet de neanderthaler, want die is ouder. En daarom is de volgende passage: “Wij hebben meerdere ijstijden overleefd” faliekant fout. Wij, Homo sapiens, ontstonden in Afrika. De bevolking breidde zich 180.000 jaar geleden uit naar het Midden Oosten, maar we kwamen pas in Europa aan omstreeks 45.000 jaar geleden, waar de laatste ijstijd van het Pleistoceen toen heerste; die duurde tot 11.700 jaar geleden. Wij hebben dus maar één ijstijd meegemaakt; tijdens de eerdere ijstijden leefden we nog in Afrika en het Midden-Oosten, waar het zo koud niet was.

De neanderthaler, een zustersoort van de mens die zo’n 600.000 jaar geleden ontstond, leefde wel al langer in het Noorden en heeft drie ijstijden meegemaakt. We zien ook aan het skelet van de neanderthaler dat het een echte koude-aangepaste soort was. Wij hebben die kenmerken niet. De neanderthaler heeft ook het gebruik van het vuur uitgevonden. Neanderthalers waren jagers en vleeseters. Als er één soort is die “mammoeten gevloerd” heeft is dat wel de neanderthaler. Daarom is de evolutionaire passage in Baudets toespraak feitelijk op te vatten als een ode aan de neanderthaler, een uitgestorven soort die het niet heeft gered.

Overigens ben ik bang dat Baudet niet beseft dat de mensen er in die tijd allemaal uitzagen als Afrikanen, dat wil zeggen, donkere mensen. De volkeren die vanuit Afrika naar het Midden-Oosten trokken en van daaruit naar Europa en Azië, hadden een donkere huidskleur tot ongeveer 15.000 jaar geleden. Pas vanaf die tijd is onze huid lichter geworden, onafhankelijk van elkaar in Europa en Azië. Daarom is de lichte huidskleur van de Chinezen ook anders dan de Europese teint. Als Baudet dus de loftrompet steekt over hoe geweldig de mens was vanaf driehonderdduizend jaar geleden dan steekt hij feitelijk de loftrompet over de prestaties van Afrikanen. Bedoelt hij dat? Ik denk het niet.

Daar bovenop komt nog dat DNA-onderzoek aan menselijke resten in Europa ouder dan 5000 jaar, heeft laten zien dat het erfelijk materiaal van de Europeanen bol staat van genetische menging vanuit het oosten. Een flink deel van onze wortels gaat terug op het Yamnaya-volk dat leefde op de steppen van het huidige Kazachstan. Er is helemaal geen directe lijn van “ons” naar de oorsprong van de mens.

Beste Thierry, als je trots bent op “onze” evolutionaire prestaties ben je eigenlijk trots op neanderthalers, Afrikanen en de steppevolkeren uit het oosten. Als dat je bedoeling is, OK, maar dan moet je niet zo dwepen met wat “wij, beste vrienden” allemaal bereikt hebben, want wij hebben dat bereikt na grootschalige migraties vanuit gebieden buiten Europa.