De nasleep, de zoönose

Kun je een klok tekenen, compleet met cijfers en wijzers die de goede kant op lopen? Dat lijkt eenvoudig, totdat dat je een onbekend virus in je lichaam hebt. Mijn vrouw gaf me die opdracht toen ik terugkwam uit Polen en om haar te behagen tekende ik een klok, maar ik schrok van het resultaat. De cijfers op de goede plek krijgen was nog een hele toer. Ook  dacht ik dat de klok aan de muur niet spoorde: de cijfers stonden verkeerd en de wijzers liepen de verkeerde kant op. Het is beangstigend te merken dat je geen controle hebt over je eigen lichaam en voor mij is dat des te frustrerender omdat het mijn hersenen betreft, die ik altijd beschouwd heb als mijn sterkste orgaan. Als zelfs je brein je in de steek laat, waar blijf je dan? Gelukkig is het herstel nu begonnen en ik heb goede hoop dat ik met een aantal dagen weer volledig onder het gezonde deel van de bevolking mag verkeren.

U dacht dat u van me af was met die reeks columns over mijn bezoek aan Polen, maar hier komt nog toch nog een, ook voor mij onverwachte, nasleep. Ik kwam ziek terug, oververmoeid, slapeloos. Er leek geen oplossing voor en bovendien werd het steeds erger. Probleem was dat ik het niet herkende als  iets ernstigs totdat ik volkomen de weg kwijt raakte. Een epileptische aanval! Ik moest met de ambulance naar het ziekenhuis, waar ik allemaal niks meer van weet. Zelfs de eerste onderzoeken (ze begonnen met een CT-scan, om te kijken of het een hersentumor was) zijn volkomen aan me voorbij gegaan.  Daarna hebben ze me door de hele molen van de medische technologie gehaald zonder resultaat tot nu toe.

Wat is er met me aan de hand? Ik heb daar mijn  eigen theorie over: het is een zoönose die ik opgelopen heb in Polen. In het natuurgebied Białowieża, het laatst overgebleven oerbos van Europa, was ik met mijn Poolse collega’s op zoek naar wisenten. Op een bepaald punt, dichtbij de grens met Wit-Rusland, zwermden zo ontzettend veel muggen dat je er volkomen gek van werd. Dom genoeg hadden we op dat moment geen DEET of ander insectenwerend middel bij ons zodat we min of meer lek geprikt werden. Nu is bekend dat steekmuggen een weelde aan akelige virussen, pathogene bacteriën en parasieten kunnen overbrengen; ook teken zijn daar berucht om. Biologen noemen het een zoönose: een ziekteverwekker die kan overspringen van een dier, een landbouwhuisdier of een wild dier, via een insect of een teek, naar de mens. Een bekend voorbeeld is de ziekte van Lyme, die overgebracht wordt door een teek. Zoönoses breiden zich uit door het toegenomen reisgedrag van mensen. In eerste instantie was alleen Zuid-Europa in  de gevarenzone, maar de laatste tijd blijkt dat ook Polen niet van tropische zoönoses gevrijwaard is. Ik las bijvoorbeeld dat het ZIKA-virus, overgebracht door een mug die uit de tropen overgewaaid is of meegevoerd wordt door toeristen, zich ook gevestigd heeft in Polen. Mooi klaar ben je er mee.

Maar voorshands kunnen ze hier in het ziekenhuis geen enkel biologisch effect vinden, behalve dan dat ik verward ben en bepaalde concentratieoefeningen niet goed kan uitvoeren. Niet dat de verpleging en de huishoudelijke dienst van het ziekenhuis niet hun best doen. Ik heb zelden zulke hulpvaardige mensen in mijn omgeving gehad. Als je niet ziek was zou je de hele tijd in een ziekenhuis willen liggen. Maar voorshands blijkt uit de medische testen geen duidelijk resultaat: ruggenmergvocht, CT, MRI, EEG, er is allemaal niks aan te zien. Het is ook moeilijk te begrijpen dat je sommige dingen niet kunt (die klok!), terwijl andere dingen me relatief gemakkelijk af gaan (zoals deze column schrijven). De werking van het brein is onnavolgbaar. Maar ik was van plan gewoon weer bij u terug te komen als columnist.