Iedereen is genetisch gemodificeerd

Bij het woord genetische modificatie slaan veel mensen gelijk op tilt, vooral als het om de mens gaat. Onder vaccinatieweigeraars heerst de gedachte dat het Pfizer-vaccin tegen covid-19 een vorm van genetische modificatie is en dus een reden om geen vaccinatie te willen. Elke bioloog kan je vertellen dat dat onzin is, maar ja, vaccinatieweigeraars luisteren beter naar paniekverhalen van een paar onruststokers dan naar een hele horde nuchtere medische onderzoekers.

Volgens een van die paniekverhalen zou het werkzame molecuul mRNA dat in het vaccin zit, de erfelijke informatie van de gevaccineerde veranderen. Biologisch gesproken kan dat niet want om RNA om te zetten in DNA heb je een enzym nodig dat de mens niet heeft. Ook het coronavirus heeft dat enzym niet en het zit zeker niet in het vaccin. Dus hoe komen mensen erbij? Het is een verhaal van de klok en de klepel.

Er zijn namelijk virussen die wel zo’n enzym hebben. Het bekendste voorbeeld is het humaan immuundeficiëntievirus, HIV. Dat virus kan zich niet zelfstandig in de patiënt vermenigvuldigen, hij heeft het DNA van de gastheer daarvoor nodig. Wat hij doet is met het betreffende enzym zijn eigen RNA omzetten naar DNA. Die sliert DNA dringt zich vervolgens in het DNA van de patiënt en zet dan het motortje aan waarmee meer virusdeeltjes gemaakt worden. Hetzelfde doen virussen zoals het hepatitis B-virus (veroorzaakt leverontstekingen) en het Epstein-Barr-virus (veroorzaakt de ziekte van Pfeiffer). Zulke virussen kunnen heel lang in een gastheer verblijven waarbij ze zich verschuilen in bepaalde cellen, maar soms na jaren weer actief worden. Het coronavirus doet dat niet, dat virus kan zichzelf direct vermeerderen zonder zich in het DNA van de gastheer te dringen. Ook verkoudheidsvirussen zijn van dat type.

Maar het ingewikkelde van het verhaal komt nog, vandaar dat klok en klepel echt niet zo gemakkelijk uit elkaar te houden zijn. In theorie is het mogelijk dat het coronavirus gebruik maakt van een enzym dat door een ander virus in het erfelijk materiaal van de mens gebracht is. Men kijkt dan met name naar virus-DNA dat in alle zoogdieren zit en intussen zo verspreid is dat er lange stukken van aanwezig zijn. Een van de stukken oud virus beslaat zelfs 17% van ons erfelijk materiaal. Dat virus-DNA is over het algemeen stil, het doet niets, maar er zijn “hete” stukjes die af en toe de kop opsteken. Die stukjes oud virus-DNA zouden het enzym kunnen hebben dat nodig is om het coronavirus in ons DNA te te bouwen.

Dit verhaal wordt nu geclaimd als mogelijkheid door twee Amerikaanse onderzoekers van het Massachusetts Institute of Technology, Rudolph Jaenisch en Richard Young. Ze schreven daarover vorige week een publicatie in het vooraanstaande tijdschrift van de Amerikaanse Academie van Wetenschappen. Hun proeven zijn gedaan met celkweken in het laboratorium, helemaal niet met mensen, maar toch geven ze te denken. De publicatie ontketende gelijk een storm van protest want veel collega’s vinden hun resultaten absoluut onder de maat en zeker geen reden tot paniek.

Moet je al die ingewikkelde moleculaire biologie aan de grote klok hangen, op het gevaar af onrust te veroorzaken in een precair debat? Ik vind van wel, daarom schrijf ik er hier ook over. Mijn ervaring is dat de gemiddelde krantenlezer slimmer is dan vaak gedacht en heel wel in staat is om paniekverhalen te scheiden van nuchtere wetenschap.

Voor de duidelijkheid geef ik u mijn conclusie: kunt u genetisch gemodificeerd worden door een coronavaccinatie? Het is een theoretische mogelijkheid, er zijn zelfs proeven die het suggereren, maar het is nog steeds extreem onwaarschijnlijk. En ter geruststelling: u bent reeds op talloze manieren genetisch gemodificeerd, door allerlei virussen in het verleden. Ons DNA zit er vol mee. En levende virussen zijn veel gevaarlijker dan het hele vaccin.