Koester uw bijbal

Een gezonde leefstijl is niet alleen goed voor jezelf maar ook voor de kinderen die je gaat krijgen. We wisten al dat de kans voor kinderen om overgewicht te ontwikkelen vrij sterk afhangt van de leefstijl van de moeder. Als de moeder te dik is tijdens de zwangerschap zal het kind ook gemakkelijker dik worden. Dat is geen erfelijk effect maar een direct effect van de voeding. Vooral vet eten is slecht. Dat de gezondheid van de moeder zoveel invloed heeft is algemeen bekend, maar dat het ook voor de vader geldt was een nieuw inzicht voor mij.

De rijping van zaadcellen duurt zo’n 74 dagen. Mannen staan er vaak niet bij stil dat slechte gewoontes van 2 maanden geleden (roken, vet eten, drugsgebruik) een effect kunnen hebben op het sperma dat vandaag tevoorschijn komt. Gezond eten is altijd aan te raden natuurlijk, maar als je kinderen wilt is er een extra reden.

Het effect van de vader op de gezondheid van de kinderen stond nooit zo op de voorgrond. Het is ook biologisch niet goed voor te stellen hoe het werkt. We weten dat bij de mens, net als bij alle zoogdieren, de productie van geslachtscellen strikt gescheiden is van de rest van het lichaam. Het principe werd al bewezen in 1892 door de Duitse bioloog August Weismann. Hij deed een experiment waarin hij van een groep muizen de staart amputeerde voordat ze jongen kregen. Daarna mochten de staartloze muizen jonkies krijgen. Hij hield dat 20 generaties vol, maar nooit werden er muizen geboren zonder staart. Hij voerde ook aan dat in diverse culturen sinds mensenheugenis jongens worden besneden, maar nog nooit is daardoor een jongen geboren zonder voorhuid.

Er is een barrière tussen de geslachtscellen en de rest van het lichaam die ervoor zorgt dat verwondingen, amputaties, maar ook training van spieren en slimme dingen die je leert op school, niet overgedragen worden op je kinderen. Alleen de erfelijke factoren, die in het DNA zitten, geef je door. Dit principe staat ook heel centraal in de evolutietheorie. Het betekent dat evolutie gaat via veranderingen in de erfelijkheid, niet via dingen die je tijdens je leven meemaakt of aangeleerd hebt.

Maar er zijn ook uitzonderingen op dat principe. Meestal gaat het dan om effecten van voeding die werken op de eicel, dus via de moeder. De vader draagt alleen zijn DNA over dus kan geen invloed hebben op de kwaliteit van zijn kinderen, anders dan via het DNA, zo werd altijd gedacht. Maar een artikel, gepubliceerd in het tijdschrift Nature begin deze maand, werpt daar nu een ander licht op.

Uit proeven met muizen blijkt dat bepaalde signaalstoffen bij de bevruchting overgedragen kunnen worden van de spermacel naar de eicel. Die stoffen beïnvloeden vervolgens de ontwikkeling van het embryo. Als de baby geboren wordt, heeft hij al de neiging om op latere leeftijd dik te worden en dat is deels een gevolg van de leefstijl van zijn vader.

De signaalstoffen komen in het sperma terwijl dat in de bijbal een rijpingsproces ondergaat. De spermacellen die in de testis geproduceerd worden, worden zo’n 14 dagen opgeslagen in de bijbal, een langwerpig orgaan rond de testis, feitelijk het eerste deel van de afvoergang van het sperma.

Nu blijkt dat tijdens de opslag in de bijbal de man stoffen kan toevoegen aan zijn sperma die opgenomen worden door de zaadcellen. In de testis kan dat niet maar in de bijbal wel. De barrière van Weismann werkt daar niet. Uit proeven met muizen blijkt dat als je ze een dieet geeft met veel vet, er door het hele lichaam veranderingen optreden in de stofwisseling van glucose en insuline. Die veranderingen werken ook door op de bijbal en daarmee op de zaadcellen die daar liggen te wachten om uitgestoten te worden. Vervolgens komen die signaalstoffen in de eicel terecht en reguleren de ontwikkeling van het embryo.

De les is: mannen, leef gezond en koester uw bijbal.