Geslacht is meer dan gender

“Ik ben jaloers op je” zei ik tegen mijn collega Angelique, die in verwachting is. Met al dat gepraat over gender van de laatste tijd is er één ding waar vrouwen mooi het monopolie op houden en waar mannen alleen maar naar mogen kijken: het dragen, baren en zogen van kinderen.

Het lijkt me zo leuk om een kindje in je eigen buik te voelen groeien; ik zou de hele dag met mijn handen op mijn buik willen zitten en er stilletjes van genieten. Als de tijd gekomen is moet je het ter wereld brengen; dat is natuurlijk wel even een dingetje, maar ik zou daar onbevangen aan beginnen. En daarna het zogen! Het lijkt me zo mooi om een kind aan je eigen borst te laten drinken. De intens-biologische ervaring dat zo’n kind groeit van je eigen melkfabriek!

Nu begrijp ik ook wel dat er heel wat vrouwen zijn die dit niet kunnen meemaken, of er om allerlei redenen van af zien, maar als man is mij dit alles ten ene male ontzegd, als gevolg van een biologische realiteit die ik heb te accepteren.

De laatste weken staan de media vol met de kreet gender-neutraliteit. Allerlei instanties zoals gemeentes en de Nederlandse Spoorwegen willen af van de aanhef “wij/zij” of “dames en heren”. In plaats daarvan gaan ze de mensen aanspreken als “Beste Amsterdammers”, of “Beste reizigers”. Het wordt gemotiveerd, zo las ik,  vanuit de stelling dat “de veelgebruikte tweedeling man – vrouw niet overeenkomt met de werkelijkheid”. Mensen! Hoezo “niet overeenkomt met de werkelijkheid”?

Doodleuk wordt de tweedeling in rolpatronen en bijbehorend sociaal gedrag, inclusief alle stereotypen die daar bij horen, gelijkgesteld met de tweedeling in geslacht. Mar we hebben niet voor niets een apart woord voor het sociale gedrag in relatie tot de sekse, namelijk het – in het Nederlands lelijke – woord “gender”. In het Engels werd daarmee oorspronkelijk het geslacht of de geslachtsloosheid van woorden aangeduid. Later is men het woord ook gaan gebruiken voor mensen en nu is het zo populair geworden dat het net lijkt of je “gender” belangrijker is dan je geslacht, of dat het eigenlijk hetzelfde is.

Interessant van de biologie is nu juist dat er niet zo’n scherpe relatie is tussen iemands biologisch vastgelegde geslacht en het sociale gedrag in relatie tot zijn of haar sekse. In het seksueel gedrag en de gevoelswereld die daar bij komt kijken is enorm veel variatie mogelijk. Het seksueel gedrag laat zich niet vangen in de eenvoudige man-vrouw tweedeling. Maar dat betekent niet dat in biologische zin de man-vrouw-dichotomie niet zou bestaan. Het goede Nederlandse woord “geslacht” geeft precies aan waar het om gaat.

Gender-neutraliteit is een nastrevenswaardig ideaal. Ik kan goed begrijpen dat LBHT’s zich beter voelen bij een gender-neutrale aankondiging in de trein. En het schaadt ook niemand. Maar het zal weinig uithalen in de hoofden van de mensen als je niet de gender-stereotypen in de maatschappij aanpakt, te beginnen bij de reclame. Het verschil tussen man en vrouw wordt door de overal aanwezige reclame tot vervelens toe uitgebuit en uitvergroot ten behoeve van de verkoop van talloze gender- onneutrale mode- en gebruiksartikelen. Als we de maatschappij meer gender-neutraal willen maken zet het meer zoden aan de dijk als we alle reclame-uitingen zuiveren dan dat we de treinreizigers onzijdig verklaren.

Ik ben een man, maar dat wil niet zeggen dat ik nooit vrouwelijke gevoelens heb. Dat is nu juist het verschil tussen geslacht en gender. Ik weet zeker dat mijn hunkering naar een kindje in mijn buik of een baby aan mijn borst geen werkelijkheid wordt als de overheid overgaat op gender-neutrale terminologie. Ik stoor me er niet aan als ik als onzijdig figuur aangesproken wordt, maar ik ben het niet. En ik laat me mijn geslacht niet afnemen.