Jelle Reumer

In deze serie, die verschijnt in het blad Natator van Gyrinus natans, studievereniging van de Vrije Universiteit, wordt steeds een bioloog besproken die ook schrijver is. Deze keer: Jelle Reumer

Jelle Reumer is een Nederlandse bioloog met verstand van evolutie, paleontologie, zoölogie en nog een heleboel meer, die een indrukwekkend aantal boeken en columns geschreven heeft, haast nog meer dan Midas Dekkers. Hij verdient dus hoognodig een plek in deze serie columns over biologen die ook schrijver zijn, want Midas stond al meer dan 2 jaar geleden in de Natator. Jelle is net als Midas regelmatig voorzitter bij een symposium, of hij spreekt een vermakelijke column uit bij een feestelijke activiteit, de presentatie van een boek; je kunt het zo gek niet bedenken of je komt hem tegen.

Jelle Reumer was eerst biologieleraar en na een paar andere baantjes van 1987 tot 2015 directeur van het Natuurhistorisch Museum in Rotterdam. Hij is ook vanaf 2005 hoogleraar Vertebraten-paleontologie bij de Faculteit Geowetenschappen van de Universiteit Utrecht, met speciale belangstelling voor het populariseren van de evolutiewetenschap. Anders dan Midas is hij dus wetenschapper van beroep; het schrijven doet hij er bij, maar hij schrijft zo veel en zo goed dat het ongetwijfeld menig uurtje vrije tijd kost.

Ik schrijf hier over Reumer omdat hij een inspiratie kan zijn voor jonge biologen: met schrijven over je vak kun je (bijna) je brood verdienen, mits je natuurlijk goed kunt schrijven, zoals Jelle, vlot en onderhoudend, met verstand van zaken en met humor, origineel, ironisch en af en toe sarcastisch. Het aantal mensen in het Nederlands taalgebied dat als columnist, schrijver, lezingengever en dagvoorzitter zijn brood kan verdienen is natuurlijk niet groot, maar Midas wordt oud (laat hij het niet horen), en Jelle gaat binnenkort met pensioen (weet ik uit betrouwbare bron), dus wellicht ontstaat er een niche voor een VU-bioloog, ik zou denken een jonge vrouw met een frisse kijk op de biologie, misschien iets over het menselijk lichaam, over gezondheid, iets wat een groot publiek interesseert. Volgens mij is er nog een wereld te winnen bij de damesbladen; die worden tenminste nog gelezen.

Ik heb verschillende boeken van Jelle Reumer gelezen, waarvan ik “Een prachtige puinhoop” het leukste vond. Het verscheen in 2009, het Darwin-jaar. De titel van het boek doet denken aan “Een schitterend ongeluk”, de legendarische VPRO-televisieserie van Wim Kayzer uit 1993, waarin zes wereldberoemde wetenschappers in een interview hun visie gaven op de wereld, o.a. Oliver Sacks, Stephen J. Gould en Daniel Dennett. Reumer benadrukt dat de wereld vooral een puinhoop is, die door ons mensen steeds erger gemaakt wordt. Vanwege onze ongebreidelde voortplanting lopen er tegenwoordig veel te veel mensen op aarde rond en gaat het dierlijke in de mens de overhand krijgen.

Jelle huldigt het standpunt dat een betere wereld een wereld is met minder mensen. Bevolkingskrimp is geen probleem, het is een onvermijdelijke noodzaak, om de puinhoop niet nog groter te laten worden. Helaas is de wereldbevolking sinds dit pleidooi van Jelle uit 2009 nog steeds ongebreideld verder gegroeid. In 2014 publiceerden demografen van de Verenigde Naties een artikel in Science waarin ze lieten zien dat de daling van het geboortecijfer in ontwikkelingslanden dreigt te stagneren, dat de wereldbevolking tot het eind van deze eeuw zal doorgroeien en pas bij een omvang van 11 tot 12 miljard omstreeks het jaar 2100 misschien zal stabiliseren. Dit alles natuurlijk onder de aanname dat de puinhoop dan al niet zo groot geworden is dat de hele maatschappij door honger, burgeroorlogen en massamigraties volledig ontwricht is.

Maar ondanks dit vreselijke doemscenario, dat Jelle noch ik, noch de lezers van de Natator hopelijk zullen meemaken, is het toch weer typisch Jelle Reumer om daar de draak mee te steken en de puinhoop “prachtig” te noemen. Wat is er prachtig aan? Dat zijn we zelf! Met Jelle lachen we om ons zelf.